Neden bebeğimize 2 yaşına kadar TV izlettirmemeliyiz?

Bu yazı, Amerikalı çocuk doktoru David L. Hill’in yazısından çevrilmiştir. Kendisi Amerikan Pediatri Akademisi’nin İletişim ve Medya Konseyi başkanıdır.

Anne ve babalar genellikle doktorların 2 yaşına kadar çocuklara TV izletmeyin tavsiyesini duyunca şaşırırlar. Yapılan anketler 5 aylık bebeklerin yüzde 40’ına ebeveynleri tarafından video izletildiğini gösteriyor. 2 yaşındaki bebekler için ise bu oran yüzde 90’a çıkıyor. Cep telefonu ekranından, tabletten yada bilgisayardan izletilen videolar da TV’dir, bunu unutmamak gerek…

Peki bebeklere 2 yaşından önce TV izletmek neden zararlı?


Erken beyin gelişimi

Bu konuda kafamızda oluşan soru işaretlerini gidermek için çocukların beyin gelişimine bir göz atmakta fayda var. Çocukların beyinleri ilk üç yıl oldukça önemli ölçüde büyüme ve gelişme gösterir. Sadece ilk 12 aylık dönemde beynin kütlesi 3 katına çıkar. Bu dönemde çocukların uyarıcı deneyimleri beyin gelişimini büyük oranda etkiler. Ekrandaki görüntüler gerçek dünyadakilerden farklı şekilde davranır. Biz ekranların görsel diline alışık olduğumuzdan, bu görüntülerle gerçek hayattakilerin farklılıklarını, üzerinde özellikle düşünmedikçe fark etmeyiz bile.

Gerçek dünyada ve ekranlarda bir top hayal edin. Bebeklerin görüşü 3 boyutta gelişmektedir. Ekranların dünyasında ise sadece 2 boyut vardır ve bu yüzden ekrandaki top gölgeli düz bir yuvarlaktır. Eğer bir topu düz bir zeminde yuvarlarsanız, tek bir hareketle ilerler ve durana kadar yavaşlayarak gider. Ama aynı hareket ekranlarda kesilmiş olarak gösterileceğinden, topun birisinin elinden çıktığını görürsünüz, ardından topu bir süre hareket halinde görürsünüz ve sonra birden durmuş topu görebilirsiniz. Eğer bebeğiniz gerçek hayatta bir topu yakalamak istiyorsa, ona doğru hareket edip ardından onu kavraması yada peşinden emeklemesi gerekir.

Ekrandaki eşyalar ise birden bire kaybolur ve yerlerine farklı şeyler gelebilir. Ve bu eşyaları tutamazsınız. Bebeğiniz ekranda çıkan parlak renkleri ve hareketleri oldukça duyarlı bir şekilde izleyecektir ancak bebeğinizin beyni bu tuhaf hareket ve resimlerden mantıklı bir anlam çıkarmak için veya bunların ne anlama geldiğini anlamak için yeteri kadar gelişmiş değildir. Çocukların beyinlerinin ekrandaki bir noktanın ya da sembolün gerçek dünyada neye karşılık geldiğini anlamaları için iki koca yıla ihtiyaçları vardır.

Ekranların böyle bir kafa karışıklığına neden olmasından dolayı, çocuklarınızın 3 yaşına gelene kadar birşeyleri gerçek dünyadan öğrenmesi ekranlardan öğrenmesinden çok daha iyidir. Bu konu dil gelişimi için özellikle önem taşımaktadır. Çocukların ekranlarda gördüklerini ona anlatan birileriyle beraber TV izlemesi onların gördüklerinden daha fazla öğrenmesini sağlayabilir ancak bunu resimli bir kitaba bakarak da yapabilirsiniz.

TV izletmenin zararı nedir?

Çocuğunuz TV izlemekten başka bir seçeneği kabul etmiyorsa ve bunu yapmaktan keyif alıyor gibi görünüyorsa bunun zararı ne olabilir ki diye düşünebilirsiniz. Birazcık TV izletmek bebeğinizi yemek masasına kolayca götürmenizi sağlıyorsa TV bebeğinizin aç kalmasından daha kötü olamaz diye aklınızdan geçebilir. Bu seçenek bebeğinizin aç kalmasından daha iyidir ancak TV izlememesinden daha kötüdür. (Bknz. 12 adımda yemek seçmeyen bir çocuğunuz olsun)

Araştırmalar, çocukların 2 yaşından önce ekranlara bakmasının onların dil gelişimine, okuma becerilerine ve kısa süreli hafızalarına olumsuz etkileri olduğunu gösteriyor. Aynı zamanda TV, dikkat ve uyku sorunlarına neden olabiliyor. “Nen yersen osun” diye bir tabir vardır; beden nasıl yediklerimizle şekilleniyorsa, zihin de deneyimlerle şekillenir, ve TV izlemek bebekler ve küçük çocuklar için zihnin abur cuburu denilebilir. Eğlenceli ama sağlığa zararlı.

TV izlerken kaçırılanlar

Aslında problem sadece çocuklarınızın TV karşısında neler yaptığı değil, aynı zamanda TV izlerken neler yapmadığı da önemli. Çocuklar özellikle diğer insanlarla etkileşim içine girerek öğrenmeye programlıdır. Ebeveynler ve bebekleri arasındaki yüz ifadeleri, ses tonları, vücut dili gibi etkileşimler sadece sevimli değil aynı zamanda araştırmacıların bunları video olarak kaydedip neler olup bittiğini anlamaya çalışacağı kadar komplekstir. Bu kayıtlarda iki taraftan biri TV izlediği zaman aralarındaki etkileşim tamamen durur. Siz yemek pişirirken çocuğunuzun yanınızda tencere tava çalması, TV izlemesinden daha öğreticidir çünkü sizinle sürekli göz göze gelir ve sürekli etkileşim halindedir. Yani bebeğiniz TV izlemek yerine sizinle beraber birşeyler yapsa ve sizinle etkileşim içinde olsa gelişimi için çok daha iyi olacaktır.

Arka planda açık duran TV

Arka planda kimse izlemese bile televizyonun açık olması çocukların dil gelişimini geciktiren bir etmen olarak dikkat çekiyor. Normalde anne-baba çocuğu etraftayken onunla saatte 940 kelime konuşurken TV açıksa ve kimse izlemiyorsa bile bu sayı 770’e düşüyor. Daha az kelime daha az dil gelişimi demek. Aynı zamanda TV açık olan evlerdeki bebekler odaklanmasını, ve bir şeye dikkat etmesini de daha uzun zamanda öğreniyor. Daha fazla televizyon izleyen çocukların 7 yaş civarında odaklanma problemi yaşama ihtimali daha fazla oluyor.

Aynı zamanda, arka planda açık olan TV’nin içeriği çocuğa uygun olmayabilir. Haberlerde bile yer alan şiddet görüntü veya sesleri çocuğu olumsuz etkileyebilir.

İki yaşından sonra çocuklar için bir şeyler değişmeye başlar. Bu yaşlardan sonra okul öncesi dönemde çocuklar televizyondan birşeyler öğrenmeye yeteneklerini geliştirmeye başlayabilir. İyi tasarlanmış çocuk programları çocukların okuma, matematik, fen, problem çözme yeteneklerini geliştirebilir ve onlara olumlu sosyal davranışlar kazandırabilir. Susam sokağı gibi interaktif programlar çocuğunuz için daha iyi olabilir; bu programlarda çocuklar karakterlerin sorularına cevap verirler. 2 yaşından sonra çocuklara TV izletilecekse en azından eğitici çocuk programlarının izletilmesi onların zihinsel becerilerini tetikleyebilir.

Neler yapılabilir?

İçeriğinden bağımsız olarak çocuğunuza 2 yaşından sonra da günde yarım saatten fazla TV izlettirmek uzmanlar tarafından tavsiye edilmiyor.

Doğal olarak çocuğunuzun sizinle beraber TV izlemesi yalnız izlemesinden daha öğretici olacaktır. Unutmayın, içerik çok önemlidir. Bütün programlar bir konuda çocuğunuzu eğitmek için tasarlanmıştır ancak gerçekten çocuğunuzun öğrenmesinin gerekli olup olmadığından, ve yaşına uygun olduğundan emin olmalısınız.

 

Sağlıklı günler!

Kaynak: Why to Avoid TV Before Age 2  https://www.healthychildren.org/English/family-life/Media/Pages/Why-to-Avoid-TV-Before-Age-2.aspx

Yorum yap

error: İçerik kopya korumalıdır!
/* ]]> */