Yaşlarına göre çocuklara verilebilecek sorumluluklar

Aşağıdaki Montessori’den esinlenilmiş, yaşlarına göre çocuklara verilecek ev işi görevleri listesi, yabancı Facebook sayfalarında sıklıkla paylaşılır. Paylaşımların yorumlarında pek çok anne-baba bu listeden şikayet eder. Yorumlar arasında “Çocuklar köle değildir”, “Odun toplamak ve taşımak tehlikelidir” , “Temizlik malzemelerinin üzerinde çocuklardan uzak tutun yazıyor ve ben öyle yapacağım”, “10 yaşındaki çocuk nasıl çimleri biçebilir?” ve “12 yaşındaki çocuğumun eline budama makasını nasıl verebilirim?” gibi şikayetler vardır.

Öte yandan bu yazıyı beğenip paylaşan anne-babalar ise büyük bir hevesle kendi çocuklarının bunları yaptığını anlatır. Bunu yapan ebeveynler bu görevleri verdikleri çocuklarını bu yolda yetiştirmiyorlar tabi ki, onların ailelerine katkıda bulunduklarını hissetmelerini, sorumluluk almayı öğrenmelerini ve yaptıkları işten gurur duymalarını sağlıyorlar. (Bknz. Huzurlu ve mutlu bir çocuk yetiştirmek için 7 strateji)



Dr. Harvey Karp’ın “Mahallenin En Mutlu Yumurcağı” kitabında da bahsettiği gibi, çocuklar 1 yaş itibariyle kafalarında “kendim yapıcam” cümlesiyle hareket etmeyi pek seviyorlar; yemeğini kendi yemek, sütünü kendi içmek gibi basit şeylerle bile kendilerini daha ‘yeterli’ hissederek mutlu oluyorlar. Benim çocuğum henüz 19 aylık ama şu anda bile “git bunu çöpe at” veya “kire at” diye eline verdiğimiz çöpleri veya kirleri atmaktan, çamaşırları makineye koyarken bana yardım etmekten, “bunu yerine koy” veya “şunu getir” gibi minik görevleri yerine getirmekten çok zevk alıyor 🙂

Facebook’taki yorumlardan ya da farklı bloglardan okuduğum kadarıyla pek çok çocuk bu görevleri yerine rahatlıkla getirebiliyor. Çocuğunuzun eline budama makası vermek istemeyebilirsiniz ya da temizlik malzemelerini onlardan uzak tutmak isteyebilirsiniz. Bu listeleri istediğiniz şekilde değiştirebildiğiniz bir taslak olarak kullanabilirsiniz. Bir süre sonra siz de kendinizi 4-5 yaşındaki çocuğunuzun 8-9, 10-11 yaş listesindeki görevleri nasıl yaptığını gururla anlatıyor olarak bulabilirsiniz 🙂

Çalışan ve çalışmayan tüm anneler için ev işleri bazen çığırından çıkabiliyor. Tüm bu işlerin altından kalkmaya çalışırken bir de çocuklarınıza bu görevleri verip onların yapmasını kontrol etmek bir müddet işinizi zorlaştırabilir. Bulaşık makinesini dağıtması için onunla bir süre konuşmak ve dağıtırken onun arkasını kollamak işinizi güçleştirecektir ancak bir süre sonra fark edeceksiniz ki ev işlerinde çok iyi bir minik yardımcınız var 🙂 Bunun yanında tüm bu ev işlerinin onların sorumluluk duygusunu geliştirdiğini ve gururlandırdığını görünce siz de mutlu olacaksınız.

2-3 Yaş
Oyuncakları kutuya toplamak
Kitapları raflara dizmek
Kıyafetleri kir sepetine atmak
Çamaşır makinesini doldurmak, kurutucuya aktarmak, boşaltmak
Piknik ateşi için odun toplamak
Havluları katlamak
Ufak getir-götür işlerini yapmak
Çöpleri çöpe atmak
Duvar dibindeki tozları almak

4-5 Yaş
Evcil hayvanları beslemek
Yere dökülen sıvıyı silmek
Oyuncakları düzenlemek
Yatağını yapmak
Odasını toplamak
Bitkileri sulamak
Temiz çatal kaşıkları dizmek
Basit atıştırmalık hazırlamak
Lavaboya pompa yapmak
Sofrayı kurmak ve toplamak
Yıkanmış bulaşıkları kurulayıp kaldırmak
Kapı kollarını temizlemek

6-7 Yaş
Çöpleri toplamak
Havluları katlamak
Yerleri paspaslamak
Bulaşık makinesini dağıtmak
Temiz çorapları eşleştirmek
Bahçedeki yabani otları ayıklamak
Havuçları ve patatesleri soymak
Salata yapmak
Tuvalet kağıtlarını yenilemek

8-9 Yaş
Bulaşık makinesini doldurmak
Ampul değiştirmek
Çamaşır makinesini doldurup çalıştırmak
Çamaşırları asmak/katlamak
Mobilyaların tozlarını almak
Balkonu yıkamak
Market alışverişini yerlerine koymak
Yumurta çırpmak
Kurabiye pişirmek
Köpeği gezdirmek
Evin önünü temizlemek
Masayı temizlemek

10-11 Yaş
Banyoyu temizlemek
Halıyı süpürmek
Lavabo tezgahını temizlemek
Mutfağı iyice temizlemek
Basit bir yemek yapmak
Bahçedeki otları biçmek
Gelen postaları eve getirmek
Arabayı veya garajı temizlemek
Elbiselerdeki kopmuş düğmeleri dikmek

12 Yaş ve üstü
Yerleri paspaslamak
Ampul değiştirmek
Arabayı yıkamak
Ağaçları budamak
Duvarları boyamak
Listeyle market alışverişi yapmak
Akşam yemeği hazırlamak
Kek pişirmek
Evdeki küçük tamiratları yapmak
Camları silmek
Kıyafetleri ütülemek
Küçük kardeşine bakmak

Kaynak:
Age-Appropriate Chores for Children (and Why They’re Not Doing Them) http://parenting.blogs.nytimes.com/2014/01/27/age-appropriate-chores-for-children-and-why-theyre-not-doing-them/Kaynak;